4857 Sayılı İş Kanunu ve “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği” ile çalışanın işe başladığı tarih itibariyle bir yılı dolduran çalışanlara ücretli izin verileceği, çalışma sürelerine göre de asgari izin sürelerinin ne kadar olacağı açıkça belirtilmiştir.
Hafta sonu ve haftalık izin her ne kadar aynı gibi görünse de aslında birbirinden farklı kavramlardır. Hafta sonu, kanun ve yönetmeliklerle belirlenen günlerde ülke genelinde geçerli resmi kurum ve kuruluşların görevde olmadığı hafta tatili, haftalık izin ise özel sektör çalışanlarının yine kanun ve yönetmeliklerle belirlendiği hali ile haftalık azami 45 saat çalışma sonrasında hak ettiği haftanın herhangi bir günü kullanılabilen izin süresidir.
Peki, haftalık izin günü hafta sonuna gelmeyen çalışanlarda ya da haftalık tatili 2 gün kullanan çalışanlarda yıllık izin günleri nasıl hesaplanır?
İZİN GÜNÜNÜN BELİRLENMESİ
Haftalık azami 45 saat çalışan işçinin kesintisiz 24 saat dinlenme hakkı olduğu kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiş, 45 saatin haftanın hangi günlerinde, günlük 11 saati geçmeyecek şekilde olacağı da işverenin inisiyatifine bırakılmıştır. Bu durumda işveren işin gerekliliği nedeniyle günlük 7,5 saat fiili çalışma ile 6 güne 45 saati bölebilir, ya da günlük 9 saat fiili çalışma ile 5 günü çalışma günü olarak belirleyebilir.
Burada dikkat edilmesi gereken bir konu da fiili çalışma süresidir. Fiili çalışma süresi ara dinlenme ve yemek molalarının yasal olarak çalışma süresinden sayılmaması nedeniyle bu sürelerin çalışma süresinden düşülmesi ile bulunur. Örneğin 08:00 – 17:00 saatleri arasında çalışan ve 10:15-10:30 ile 15:00-15:15 saatleri arasında ara dinlenme 12:00-13:00 saatlerinde de yemek arası verilen bir iş yerinde günlük fiili çalışma süresi 9 değil 7,5 saattir.
Günlük 9 saat çalışılan Cumartesi ve Pazar günü haftalık izin kullanılan bir iş yerinde yıllık izin kullanılması halinde Cumartesi günün yıllık izinden sayılması uzun bir süredir tartışılan konudur. Bu konu kanun ve yönetmeliklerde açıkça belirtilmemiş olup alınan Yargıtay kararları referans olarak görülmektedir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 02.03.2021 tarihli Esas No: 2021/897, Karar No: 2021/5272 kararında, cumartesi fiilen çalışma günü olmayan iş yerlerinde cumartesinin yıllık izin günü sayılıp sayılmayacağını belirleyecek olanın iş sözleşmeleri olduğu görülmektedir.
Bu durumda çalışan ile yapılan iş akdi sözleşmesinde Cumartesi ve Pazar günleri ya da haftanın diğer 2 günü haftalık izin günleri olarak belirlenmişse yıllık izin süresinden düşülürken 1 hafta için 5 gün olarak düşülmesi gerekmektedir.
Eğer İş akdi sözleşmesinde fiilen haftanın 5 günü çalışma olmasına karşın 2 gün haftalık izin olarak belirtilmemişse yıllık izin süresi hesaplanırken bir hafta 6 gün olarak hesaplanabilecek.
KONTROL VE YÖNETİM
Çalışan sayısı fazla ya da az olsun her çalışanın kullandığı yıllık izin gün sayısı ve kullanma tarihleri farklı olacağı için bu süreleri kontrol etmek, onaylamak, takibini yapmak ayrı bir iş gücü ve süreç anlamına gelmektedir. Bu konuda uzmanlaşmış bir insan kaynakları programı ile bu sorunu çözmek mümkün.
İNOPORTAL
Yıllık izinlerin yönetilmesi dışında özlük ve izin yönetimi, işe alım süreçleri, organizasyon şeması, PDKS, görev yönetimi, anketler, online eğitim gibi İK süreçleri yanında masraf yönetimi, avans yönetimi, kasa yönetimi gibi finansal süreçleri de İnsan Kaynakları Yazılımı konusunda uzman İNOSOFT firmasına ait İnoportal ile yürütebilirsiniz.